JOHANNA EN MARGARETHA VAN CONSTANTINOPEL 1217 (FRANS HEIRBAUT)
Op dezelfde promenade van de Grote Markt wordt onze aandacht getrokken door een beeldengroep met twee skeletten. Zij roepen gemengde gevoelens op bij de toeschouwer. Bij nader toezien gaat het om een complex, gedurfd kunstwerk.
Naar aanleiding van de viering van 800 jaar Sint-Niklaas geeft Kunst in de Stad aan Frans Heirbaut de opdracht om de stichtende gravinnen te vereeuwigen op de Grote Markt van Sint-Niklaas, een idee dat jaren geleden gelanceerd is vanuit de stedelijke emancipatieraad.
Johanna van Constantinopel, gravin van Vlaanderen en Henegouwen, krijgt in 1217 de vraag tot de oprichting van een nieuwe parochie. In 1241 maakt zij van Sint-Niklaas het bestuurlijk centrum van het Land van Waas. Haar zus, gravin Margaretha, doet een schenking van gronden waaronder dit grote marktplein.
De adellijke dames worden door Frans Heirbaut uitgebeeld als skeletten. Het is een bewuste keuze waarmee hij middeleeuwse motieven en moraliserende thema’s aan bod laat komen zoals de sterfelijkheid van de mens, de dood die altijd erg nabij is (memento mori). Met hun elegante houding en gebaren lijken de gravinnen de dodendans (danse macabre) uit te voeren.
Het motief van de ijdelheid (vanitas) komt tot uiting in het centrale spiegeltje. De gravinnen nemen een ‘selfie’. Daarmee krijgt de beeldengroep een universeel karakter dat heden en verleden verbindt.
In 2017 wordt aan deze bijzondere realisatie de Cultuurprijs van de Stad Sint-Niklaas toegekend
HEIRBAUT Frans (1948)
Frans Heirbaut is de zoon van beeldhouwer Gisleen Heirbaut. Hij volgt de patroonsopleiding steen- en marmerbewerken (1969) en behaalt te Sint-Niklaas het diploma hoger kunstonderwijs beeldhouwen (1974) en tekenen (1975). In het European Centre for Craftsmen te Venetië studeert hij restauratietechnieken (1979). In Sinaai wordt in 1990 ‘De schaapherder’ met een volksfeest ingehuldigd. In Nieuwkerken prijkt zijn jong en speels beeld ‘In de wolken’ (2001). Frans Heirbaut krijgt ruime waardering en persaandacht voor zijn beelden van o.a. Jan Decleir, Fred Bervoets en Jan Hoet (Prijs Erkenning van Verdienste Ernest Albert, Mechelen, 2008). In 2017 gaat de videofilm ‘Bespiegelingen’ over het beeld van Johanna en Margaretha van Constantinopel in première.
Kunst in de Stad, 21 oktober 2017